Pakiet Edukacyjny - informacja dla przedsiębiorców

17 stycznia br. Komisja Europejska opublikowała "Pakiet edukacyjny". Obejmuje on trzy następujące inicjatywy:

1.       Projekt dotyczący zalecenia Rady mającego na celu zmianę Ram Kluczowych kompetencji w uczeniu się przez całe życie (zob. Załącznik)

2.       Plan działania dotyczący edukacji cyfrowej

3.       Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie promowania wspólnych wartości, edukacji włączającej i europejskiego wymiaru nauczania

1.      Ramy kluczowych kompetencji w uczeniu się przez całe życie

Ramy stanowią podstawę do wspólnego rozumienia tego, co jest definiowane jako kluczowe kompetencje. Celem przyświecającym definiowaniu Ram jest tworzenie warunków zachęcających do ich nabywania na każdym poziomie procesu kształcenia - podstawowym i średnim w pierwszej kolejności, na wyższym jako element specjalizacji ale także poprzez ciągły rozwój i aktualizację kompetencji i umiejętności w trakcie pracy.

Proponowane zalecenie zmienia ramy z 2006 r.[1]. Konsultacje publiczne w sprawie przeglądu ram miały miejsce w 2017 r. na spotkaniach Grupy Edukacji i Szkoleń przy BusinessEurope (The Education and Training Working Group). W trakcie spotkań podkreślane było stanowisko, że zakres istniejących kluczowych ram kompetencji w dużym stopniu odzwierciedla zakres kompetencji, których pracodawcy poszukują u swoich (potencjalnych) pracowników. W tym względzie przegląd powinien polegać przede wszystkim na dostosowaniu istniejących ram do bieżących i przyszłych potrzeb. W szczególności podkreślono, że nauka, technologia, inżynieria i matematyka (STEM) oraz cyfrowe kompetencje i umiejętności powinny mieć większy priorytet w modyfikowanych ramach.

Nowa propozycja

Nowa propozycja zachowuje podstawowe elementy istniejących ram i po raz kolejny przedstawia osiem kluczowych kompetencji, jak następuje:

1. Kompetencje czytania i pisania.

2. Kompetencje językowe.

3. Kompetencje matematyczne i kompetencje w zakresie nauki, technologii i inżynierii.

4. Kompetencje cyfrowe.

5. Kompetencje osobiste, społeczne i edukacyjne.

6. Kompetencje obywatelskie.

7. Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.

8. Świadomość kulturowa i kompetencja ekspresji.

Z wymienionych powyżej kluczowe znaczenie dla pracodawców mają:

»Kompetencje matematyczne i kompetencje w nauce, technologii i inżynierii (STEM)

Proponuje się, aby kompetencje matematyczne dotyczyły umiejętności posługiwania się podstawowymi zasadami i procesami matematycznymi w codziennych sytuacjach w domu i pracy (np. umiejętności finansowych) oraz umiejętności wnioskowania. Umiejętności naukowe, technologiczne i inżynieryjne umożliwiają jednostkom lepsze zrozumienie postępów, ograniczeń i zagrożeń związanych z teoriami naukowymi, zastosowaniem technologii w kontekście społecznym na przykład w odniesieniu do procesu podejmowania decyzji, przyjmowanych wartości, wątpliwości moralnych czy percepcji kultury.

»Kompetencje cyfrowe

Rozumienie ogólnych zasad, mechanizmów i logiki leżącej u podstaw ewolucji technologii cyfrowych oraz znajomość podstawowych funkcji i wykorzystania różnych urządzeń, oprogramowania i sieci. Umiejętności, które zostaną nabyte obejmują umiejętność korzystania, dostępu, filtrowania, oceny, tworzenia, programowania i udostępniania treści cyfrowych. Osoby posługujące się kompetencjami cyfrowymi powinny być w stanie zarządzać i chronić informacje, treści, dane i tożsamości cyfrowe, a także rozpoznawać i skutecznie korzystać z oprogramowania, urządzeń, procesów sztucznej inteligencji lub robotów.

»Kompetencje osobiste, społeczne i edukacyjne

Osoby posiadające te kompetencje powinny być w stanie efektywnie zarządzać czasem i informacjami, współpracować z innymi w konstruktywny sposób, oraz świadomie budować ścieżkę rozwoju zawodowego. W ramach tej wiązki kompetencji wyróżnia się umiejętność rozpoznawania własnych zdolności, koncentracji, radzenia sobie ze złożonością, krytycznego myślenia i podejmowania decyzji. Obejmuje ona też umiejętność uczenia się i pracy w grupie, jak i samodzielnie, a także organizowania i wytrwałości podczas procesu uczenia się, oceniania i dzielenia się wiedzą, szukania wsparcia w razie potrzeby i skutecznego radzenia sobie z rozwojem osobistym i interakcjami społecznymi.

»Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości

Osoby posiadające kompetencje w obszarze przedsiębiorczości  powinny znać i rozumieć planowanie i zarządzanie projektami, które obejmuje zarówno procesy, jak i zasoby. Powinny rozumieć ekonomię oraz możliwości i wyzwania społeczne i gospodarcze oraz wyzwania stojące przed pracodawcą, organizacją lub społeczeństwem. Przedsiębiorczość to kreatywność, która obejmuje wyobraźnię, myślenie strategiczne i rozwiązywanie problemów oraz krytyczną i konstruktywną refleksję w ramach ewoluujących procesów twórczych i innowacji. Obejmują one również umiejętność pracy indywidualnej i zespołowej, mobilizowania zasobów (ludzi i rzeczy) oraz utrzymywanie aktywności oraz motywowania.

2.    Plan Działania dotyczący edukacji cyfrowej

Plan działania ma trzy priorytety:

1.       Lepsze wykorzystanie technologii cyfrowej do nauczania i uczenia się.

2.       Rozwijanie odpowiednich kompetencji i umiejętności cyfrowych w celu dostosowania do transformacji cyfrowej.

3.       Poprawa edukacji poprzez lepszą analizę danych i prognozowanie.

 

W ramach tych priorytetów kładzie się nacisk na łączenie kształcenia nauczycieli, programów nauczania i materiałów edukacyjnych, które umożliwiają korzystanie z modeli nauczania wspomaganych cyfrowo. Elementy poprawy kompetencji i umiejętności cyfrowych odnoszą się do kluczowych kompetencji w uczeniu się przez całe życie (pkt 1.). Jednym z proponowanych działań jest również stworzenie ogólnoeuropejskiej platformy dla cyfrowego szkolnictwa wyższego i wzmocnionej współpracy. Celem takiej platformy byłoby stworzenie portalu informującego o możliwościach uczenia się przez Internet, wirtualnych kampusach i wymiany najlepszych praktyk między instytucjami szkolnictwa wyższego.

Kolejnym obszarem wspierającym proces nabywania kompetencji cyfrowych są  koalicje zawodowe (jobs coalition). Jest to trwająca inicjatywa, która rozpoczęła się w ramach nowego programu na rzecz umiejętności w 2016 r. Koalicje to partnerstwa między podmiotami w państwach członkowskich, które współpracują ze sobą w celu poprawy umiejętności cyfrowych na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym. Łączą one przedsiębiorstwa wykorzystujące technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT), dostawców usług edukacyjnych i szkoleniowych, ministerstwa - edukacji, nauki i pracy, publiczne i prywatne służby zatrudnienia, stowarzyszenia, organizacje non-profit i partnerów społecznych w celu opracowania działań promujących i rozwijających umiejętności cyfrowe. Metody realizacji mogą obejmować szkolenia prowadzone przez branżę, certyfikowanie umiejętności, ulepszanie programów nauczania w szkołach i na uniwersytetach oraz podnoszenie świadomości na temat kariery w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych, zwłaszcza wśród młodych ludzi i kobiet.

Obecnie istnieją koalicje w siedemnastu państwach członkowskich. Przykładowo francuska koalicja na rzecz projektu umiejętności cyfrowych jest kierowana przez MEDEF i ma na celu zaradzenie brakom w zakresie umiejętności cyfrowych zarówno w formie specjalistów w dziedzinie TIK, jak i tych, które umożliwiają obywatelom uczestnictwo w cyfrowej gospodarce i społeczeństwie.[2]

»Priorytety w obszarze inwestowania w edukację i szkolenia

Konfederacja Lewiatan zachęca partnerów społecznych i firmy do inwestycji wspierających administrację, w jak najlepszym wykorzystaniu nowych technologii w kształceniu i szkoleniu, zarówno pod względem procesu uczenia się (nowoczesna infrastruktura, sprzęt umożliwiający cyfrowe, odległe, interaktywne, intuicyjne metody uczenia się), jak i poprawy wyników nauczania (koncentrując się na szkoleniach zapewniających praktyczne umiejętności potrzebne na rynku,

w szczególności umiejętności cyfrowe, a także umiejętności przekrojowe,  społeczne i językowe). Dlatego pozytywnie oceniamy propozycji KE wyrażone w planie działania na rzecz edukacji cyfrowej.

Zachęcamy do promowania nabywania umiejętności cyfrowych za pomocą następujących środków:

·         podkreślenia roli praktyk, w szczególności e-praktyk; e-praktyki uczą umiejętności i kompetencji cyfrowych oraz korzystania z platform cyfrowych,

 

·         włączenia bardziej praktycznych, opartych na pracy komponentów szkoleniowych do kursów uniwersyteckich, sprzyjających rozwojowi umiejętności cyfrowych i innych umiejętności przekrojowych.

 

3. Promowanie wspólnych wartości, edukacji włączającej i europejskiego wymiaru nauczania

W zaleceniu podkreślono następujące obszary działania Państw Członkowskich:

1. Promowanie wspólnych wartości poprzez:

·         Promowanie partycypacji obywatelskiej oraz edukacji w obszarze etyki.

·         Wzmocnienie krytycznego myślenia i umiejętności korzystania z mediów.

·         Zachęcanie do czynnego udziału uczniów, rodziców i nauczycieli w zarządzaniu szkołą i młodych ludzi w ich lokalnych aktywnościach społecznych.

·         Promować najlepsze praktyki, takie jak te określone w Kompetencji Rady Europy dla Kultury Demokratycznej.

 

2. Edukację włączającą dla wszystkich uczniów:

·         Włączenie wszystkich dzieci w edukację od najmłodszych lat, przy wsparciu uczniów o szczególnych potrzebach edukacyjnych;

·         oferowanie elastyczności w przejściu pomiędzy różnymi poziomami edukacji,

·         zapewnienie wystarczających wskazówek edukacyjnych i zawodowych;

·         Wykorzystanie wiedzy i wsparcia Europejskiej Agencji ds. Specjalnych Potrzeb i edukacji włączającej.

 

3. Europejski wymiar nauczania

·         Ułatwianie zdobywania wiedzy na temat UE i jej państw członkowskich oraz promowanie uczestnictwa w inicjatywach dotyczących mobilności i e-twinningu[3] oraz w projektach realizowanych w terenie.

 

4.       Koordynacja rzecznictwa

·         promowanie znaczenia inwestycji w umiejętności cyfrowe zgodnie z priorytetem określonym powyżej

·         informowanie o zaangażowaniu w krajowe umiejętności cyfrowe i koalicje zawodowe lub inne inicjatywy mające na celu rozwój umiejętności cyfrowych i nauczanie umiejętności za pomocą środków cyfrowych.

 

---

[1] Osiem kluczowych kompetencji w ramach 2006 r. to: komunikacja w języku ojczystym, języki obce, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje w nauce i technologii, kompetencje cyfrowe, nauka uczenia się, odpowiedzialność społeczna i obywatelska; Inicjatywa i przedsiębiorczość; Świadomość i ekspresja kulturowa

[2] http://www.french-digital-coalition.fr/?page_id=1244

[3] eTwinning to społeczność szkolna, gromadząca szkoły i przedszkola z całej Europy (i nie tylko) współpracująca za pomocą mediów elektronicznych. eTwinning to również doskonalenie zawodowe nauczycieli